Koroner arter hastalığı (KAH), kalbin oksijen ve besin ihtiyacını karşılayan koroner arterlerin daralması veya tıkanması sonucu ortaya çıkan bir kalp hastalığıdır. Koroner arterler, kalbi besleyen ve sürekli olarak kan sağlayan damarlar olduğundan, bu damarlardaki herhangi bir sorun kalbin yeterince kan almasını engeller. Bu durum zamanla göğüs ağrısı, nefes darlığı ve hatta kalp krizi gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Koroner Arter Hastalığının Nedenleri

Koroner arter hastalığı genellikle ateroskleroz adı verilen bir süreçle başlar. Ateroskleroz, arterlerin iç duvarlarında kolesterol ve diğer yağlı maddelerin birikmesiyle plak oluşumuna neden olur. Bu plaklar zamanla sertleşir ve arterlerin daralmasına, kan akışının kısıtlanmasına yol açar.

Koroner arter hastalığının başlıca nedenleri şunlardır:

• Yüksek kolesterol: Kanda yüksek düzeyde LDL (kötü) kolesterol, plak oluşumuna neden olabilir.
• Hipertansiyon: Yüksek tansiyon, arterlerin iç yüzeyine zarar vererek aterosklerozu hızlandırabilir.
• Sigara: Sigara içmek, damarların daralmasına ve sertleşmesine yol açar.
• Diyabet: Yüksek kan şekeri, damar duvarlarına zarar vererek hastalığı tetikleyebilir.
• Genetik yatkınlık: Ailede kalp hastalığı öyküsü varsa, kişinin bu hastalığa yakalanma riski artar.

Koroner Arter Hastalığı Belirtileri

Koroner arter hastalığının belirtileri, arterlerdeki daralmanın şiddetine ve kalp kasına yeterli kanın ulaşamamasına bağlı olarak değişir. İşte en yaygın belirtiler:

1. Göğüs Ağrısı (Angina)

Koroner arter hastalığının en yaygın belirtisi angina pektoris adı verilen göğüs ağrısıdır. Bu ağrı genellikle:

• Göğsün ortasında bir baskı veya sıkışma hissi olarak tanımlanır.
• Fiziksel efor, stres, soğuk hava gibi durumlarda artar ve dinlenme ile azalır.
• Ağrı bazen kollara, boyuna, çeneye veya sırta yayılabilir.

Örnek: Bir kişi merdiven çıkarken göğsünde baskı hissedip, dinlenince bu baskının geçtiğini fark edebilir. Bu, tipik bir angina belirtisi olabilir.

2. Nefes Darlığı

Kalp yeterince oksijenli kan almadığında, vücut bunu telafi etmek için daha fazla nefes alma ihtiyacı duyar. Nefes darlığı, özellikle fiziksel aktivite sırasında ortaya çıkabilir ve dinlenme ile düzelebilir.

Örnek: Hasta, normalde rahatlıkla yürüdüğü bir mesafeyi zorlanarak ve nefes nefese kalarak tamamladığını fark edebilir. Bu durum, koroner arter hastalığının habercisi olabilir.

3. Yorgunluk

Kalp yeterli kan pompalayamadığında, vücutta genel bir yorgunluk ve halsizlik hissi ortaya çıkabilir. Bu yorgunluk genellikle fiziksel aktiviteden sonra artar.

4. Kalp Krizi

Koroner arterlerin tamamen tıkanması durumunda, kalp kası yeterli kan ve oksijen alamaz. Bu durumda kalp krizi meydana gelir. Kalp krizi belirtileri şunlardır:

• Şiddetli, uzun süreli göğüs ağrısı
• Terleme
• Mide bulantısı
• Baş dönmesi
• Bilinç kaybı

Kalp krizi, acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur ve hayatı tehdit edici olabilir.

Koroner Arter Hastalığının Risk Faktörleri

Koroner arter hastalığı gelişme riski, yaşam tarzı ve genetik faktörlere bağlı olarak artabilir. İşte risk faktörleri:

• Sigara içmek: Sigara, damarları daraltarak plak oluşumunu hızlandırır.
• Kötü beslenme: Doymuş yağlar, trans yağlar ve kolesterol bakımından zengin bir diyet, ateroskleroz riskini artırır.
• Fiziksel hareketsizlik: Egzersiz yapmamak, yüksek tansiyon ve kilo alımı gibi sorunlara yol açar.
• Obezite: Fazla kilo, kalbin daha fazla çalışmasına neden olarak damarları zorlar.
• Diyabet: Yüksek kan şekeri, damarların iç yüzeyine zarar verir.

Koroner Arter Hastalığından Korunma Yolları

Koroner arter hastalığının önlenmesi, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemekle mümkündür. İşte hastalığın riskini azaltmak için alınabilecek bazı önlemler:

• Düzenli egzersiz yapmak: Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz kalp sağlığını korur.
• Dengeli ve sağlıklı beslenmek: Meyve, sebze, tam tahıllar ve sağlıklı yağlar açısından zengin bir diyet tercih edilmelidir.
• Sigara bırakmak: Sigara içmekten kaçınmak, kalp sağlığı için kritik öneme sahiptir.
• Kolesterol seviyelerini kontrol altında tutmak: Düzenli olarak kolesterol testi yaptırmak ve gerektiğinde ilaç kullanmak önerilir.
• Stresi yönetmek: Yoga, meditasyon ve derin nefes egzersizleri gibi stres azaltıcı aktiviteler kalp sağlığını destekler.

Koroner arter hastalığı, erken teşhis ve tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Göğüs ağrısı, nefes darlığı ve yorgunluk gibi belirtiler dikkate alınmalı ve bir uzmana başvurulmalıdır. Sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri, bu hastalığın önlenmesinde ve yönetilmesinde önemli bir rol oynar.