GÜNEŞİN KÜTLESİ NEDİR?
Şimdi güneşin hangi maddelerden yapılmış olduğunu düşünmeye hazırız. Ancak, önce şu soruyu soralım: Güneş bir madde midir? Eski çağın insanları güneşi elle tutulur varlığı olmayan bir ışık topu olarak düşünüyorlardı. Onlara göre, güneş yeryüzündeki ateşlere bile benzemiyordu. Aristo, yeryüzünün dört “element’ten” (temelde birbirinden farklı maddelerden) oluştuğunu söylerken bunları toprak, su, hava ve ateş diye saymış; ancak güneş ve diğer gök cisimlerinin dünyadakilere benzemeyen ve son¬suza değin parıldama özelliğine sahip Aetlıer diye adlandırdığı maddeyi içerdiğini öne sürmüştü. Bu sözcük, Eski Yunanca’da alevler saçmak, parıldamak anlamına geliyordu.
Güneşin yeryüzünden daha büyük olduğu anlaşıldıktan soma bile; onun dünyayı oluşturan maddelerden meydana gelmediği, bir kütlesi olmadığı ve devasa büyüklükte oluşunun önem taşımadığı savunuldu. Anımsanacağı gibi, ilk gökbilimciler aynı düşünceleri Ay için de savunmuşlardı. Ama bu kesinsizlik durumu Ncwton’un 1687 yılında evrene ilişkin çekim yasasım duyurmasıyla sona erdi. Bu durumda yeryüzünün güçlü bir çekimle güneşe bağlı olduğu anlaşılınca güneşin de bir kütlesi olması gerekliliği ortaya çıkıyordu.
Ancak bu kütle ne kadardır? Bunu hesaplamak zor değildi. Ay’ın dünya çevresindeki 385.000 kilometre uzaklıkta bulunan yörüngesi üzerinde bir dönüşü yapması mn ne kadar zamanı aldığım biliyoruz. Yeryüzünün güneşe 150 milyon kilometre uzaklıktaki yörüngesi üzerinde ve güneş çevresinde bir dönüşünü ne kadar zamanda tamamladığım da biliyoruz. Buradan güneşin yeryüzüne göre ne kadar fazla kütleli olduğunu hesaplayabiliriz. Sonuçta güneşin kütlesinin dünyamnkine göre 330.000 katı fazla olduğu ortaya çıkar. Bundan dolayı güneş aslında madde olmayan bir ışık topu değil, en büyük gezegen olan Jüpiter’in 1.038 katı olan dev bir madde küresidir. Gerçekte, güneş sisteminin tüm kütlesinin yaklaşık yüzde 99,9’u güneşte bulunmaktadır.
Bununla birlikte, büyüklüğü göze alındığında güneşin yeryüzü kadar yoğun olmadığı anlaşılır. Güneşin bir santimetre kübünün yoğunluğu 1,4 grama yakın olup bu sayı da yeryüzünün yoğunluğunun dörtte biri kadardır. Belli ki güneşin bileşimi, dünyamnkinden tümüyle farklıdır.
