Önceki yazımızdan devamla,
Şu ana kadar iktidar partisinden gelen açıklamalar ışığında, önerecekleri “Türk Tipi Başkanlık” sisteminden şunları anlıyoruz :
Başkanlık sisteminde Başkan, devletin ve yürütmenin başı ve aynı zamanda başkomutandır. Yani parlamenter sistemdeki cumhurbaşkanı ve başbakandır. Bu sistemde başbakan yoktur. Sadece Başkan Yardımcısı vardır.
Başkan ve Başkan Yardımcısı beş yıllığına ve en fazla iki kere seçilebilecek. Yani bir Başkan en fazla iki dönem görev yapabilecek. Yani padişahlık ve diktatörlük gelmiyor…
Seçimler iki turlu olacak. Nedir bu iki turlu seçim derseniz şudur efendim : Eğer bir aday ilk tur seçimlerde yüzde 50’nin üstünde oy alırsa Başkan oluyor ve ikinci tur seçim yapılmıyor. Ama diyelim ki ilk turda hiçbir aday yüzde 50’nin üstünde oy alamadı o zaman ne olacak ? O zaman da ilk turda en fazla oy alan iki adayla ikinci tur seçime gidilecek ve en fazla oy alan aday Başkan olacak.
Biliyorsunuz şu anki uygulamada muhalefet partilerinin itiraz ettiği yüzde 10’luk bir “baraj” uygulaması var. Bu uygulama Başkanlık sisteminde olmayacak. Son genel seçimlerde en az yüzde 5 oy almış partiler Başkan adayı çıkarabilecekler. Unutmadan söyleyeyim. Bir kişi kendini aday ilan edemiyor. Bir parti tarafından aday gösterilmesi gerekiyor.
Hükümeti Başkan kurar, bakanları atar. Bakanlar meclis dışından atanır. Bakanlar milletvekili olamazlar . Eğer bir milletvekili bakan olarak atanırsa milletvekilliğinden istifa eder. Bakanlar sadece Başkana hesap verirler. Başkan da gerek gördüğünde bakanları değiştirebilir.
Yasama ve yürütme tamamen ayrıdır. Diyelim ki Başkanın bir suç işlediği iddiası var. Böyle bir durumda meclisin üçte ikisinin imzasıyla Başkan hakkında soruşturma açılabilir, 413 milletvekilinin oyuyla yani üye tam sayısının dörtte üç (gizli) oyuyla da Yüce Divan’a gönderilebilir. Hatırlayın, dönemin ABD Başkanı Bill Clinton, savcının isteği üzerine tıpış tıpış gidip ifade vermişti..
Meclis, Başkanın kararnamelerini beğenmezse referanduma gidilebilir. Başkan da meclisin çıkardığı kanunlarını beğenmezse gene referanduma gidilebilir. Her halükarda son sözü halk söyler.
Tut ki Başkan bir şekilde devrildi… Ne olacak ? Hiçbir şey olmayacak efendim. Yerine “Başkan Yardımcısı” geçecek ve her şey kaldığı yerden, normal seçime kadar devam edecek. Kriz filan çıkmayacak…
Başkanlık Sistemi gelirse koalisyon, güvenoyu, gensoru, erken seçim gibi kavramlar tarih olacak.
Halkın, cevabını en fazla merak ettiği sorulardan bir tanesi de “Eyalet sistemi” olacak mı olmayacak mı sorusudur. Gerçi “Eyalet sistemi” öngörmediklerini açıkladılar ama bu yeterli değil. Halkın çok büyük hassasiyet gösterdiği bu konuda daha detaylı ve doyurucu açıklamalar yapılması gerekiyor.
Şimdilik durum bu minvalde… Bakalım ilerleyen günlerde ne gibi gelişmeler olacak.