İsrail ile Türkiye arasındaki ilk somut gelişme ise TOBB’un öncülüğünde başlatılan Flistin’deki Cenin Sanayi Bölgesi’nin temelinin atılması olacak.
İsrail’le Türkiye arasında ilişkilerin normalleşmesi, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilere de olumlu yansıyacak. 2010 yılında yaşanan Mavi Marmara olayı sonrasında da ticaretteki ivme korunmuştu. Şu an için, İsrail Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ilk 20 ülke arasında bulunuyor. İki ülke arasındaki ilişkilerin düzelmesiyle, halen 4.5 milyar dolar seviyesinde bulunan ticari ilişkilerin birkaç yıl içinde 7.5 milyar dolara çıkacağı öngörülüyor. İlişkilerin normalleşmesinin ilk somut sonucu ise, Cenin Sanayi Bölgesi’nde görülecek.

TEMEL İÇİN HAZIRLIK

Cenin Sanayi Bölgesi ile ilgili olarak Başbakan Binali Yıldırım da açıklama yaptı ve “Cenin’deki sanayi bölgesinin yapımına hız verilmesi yine bu mutabakat çerçevesinde mümkün hale gelecek” dedi. Çalışmaları hızlanacak olan sanayi bölgesi, 2005 yılında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) öncülüğünü yaptığı ve İsrail ile Filistin odalarını bir araya getirdiği Ankara Forum sürecinde ortaya çıktı. TOBB, bu fikri geliştirmesi ve projeyi yürütmesi için TOBB Barış için Sanayi (TOBB-BiS AŞ) iştirakini kurdu. TOBB-BİS, Batı Şeria’daki sanayi bölgesi arazisinin kamulaştırılması için 10 milyon doları Filistin Devleti’ne 2014 yılı içinde ödedi.
TOBB-BİS’in hazırlattığı Cenin OSB Master Planı, Mayıs 2016 tarihinde Filistin tarafından onaylandı. Ayrıca yaklaşık 2 milyon dolarlık ek yatırımla, arazinin çevresi düzenlendi ve tel çit örüldü. Böylece 1995 yılında Alman ekiplerce başlanan fizibilite çalışmasından 20 yıl sonra, Cenin OSB sahasına ilk kazma vurulmuş oldu. Şu anda da, Cenin OSB’nin idari binasının temeli için hazırlıklar yapılıyor. Yapılan hesaplara göre, Cenin OSB tam işler hale gelince Filistinlilere 5 bin direkt ve 10 bin dolaylı istihdam imkanı sağlayacak. Filistin’in ABD ile olan Serbest Ticaret anlaşması da, özellikle ABD’ye ihracat yapma hedefinde olan Türk şirketleri için projeyi çok değerli kılıyor. Aynı şekilde, Ortadoğu pazarına ihracat yapan üreticiler için, Hayfa Limanı’na 40 kilometre, Ürdün sınırına 50 kilometre uzaklıkta olan Cenin OSB’nin lojistik açıdan önemli avantajları var.
İlk adım Cenin Sanayi Bölgesi

TİCARETİ 10 PUAN ARTIRIR

Türkiye-İsrail geriliminin dinmesi ihracatçıyı da mutlu etti. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkanı Murat Akyüz ile İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı İsmail Gülle, olumlu haberlerin ticareti arttıracağını vurguladı. Murat Akyüz normalleşmenin ticarete ortalama 10 puan ilave edeceğini belirtti.

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Ömer Cihad Vardan da, anlaşmanın ticaret ve yatırım ilişkilerine olumlu katkı sağlayacağını söyledi. Vardan, “Özellikle enerji arz güvenliği ve enerji kaynak çeşitliliği adına bölgedeki dengeler açısından önemli fırsatlar oluşacaktır. Ayrıca başta enerji, inşaat, altyapı ve turizm olmak üzere farklı sektörlerde ekonomik işbirlikleri de gündeme gelecektir” dedi.

BİRÇOK SEKTÖR İÇİN POTANSİYEL VAR

İsrail pazarında Türkiye için potansiyel arz eden başlıca sanayi sektörleri “ambalaj malzemeleri, beyaz eşya, cam ve seramik inşaat malzemeleri, demir çelik, doğal taşlar, elektrikli makineler ve kablolar, elektronik, elyaf ve iplik, ev tekstili, halı, hazır giyim, ısıtma soğutma ve havalandırma cihazları, inşaat malzemeleri, kağıt karton ürünleri, kimya sanayi, kumaş, mobilyalar, otomotiv ana ve yan sanayi, sofra ve mutfak eşyaları, temizlik maddeleri” olarak sıralanıyor. Tarımda ise, “bakliyat, bisküvi, bitkisel yağlar, hububat, kuru meyveler, makarnalar, sert kabuklu meyveler, şekerli ve çikolatalı mamuller ile yumurta sektörü.”

TEMEL SORUN KALİTE VE FİYAT

Ekonomi Bakanlığı’nın bilgilerine göre iki ülke arasındaki ticarette en temel sorun malların kalitesi ve fiyatta indirim istenmesi. Bakanlığın web sayfasında bu konuyla ilgili olarak, “Başlıca ihtilaf nedenleri arasında malın kalitesinin beğenilmemesi nedeniyle malın iadesi veya fiyatta indirime gidilmesi gibi hususlar yer almaktadır. Türk firmalarının İsrailli firmalar ile çalışırken, tüm hususların detaylı bir şekilde yer aldığı yazılı bir sözleşme yapmalarında fayda görülmektedir. Ayrıca, bazı hallerde mal bedelinin tahsil edilememesi gibi durumlarla da karşılaşılmaktadır. İsrailli firmalar, Türk firmaları arasındaki rekabeti bildikleri için; ihracatçılarımızı “açık hesap” çalışmaya zorlamaktadır. Güvene dayalı olan bu sistemde, alacağın ödenmemesi durumunda hukuki yollara başvurma imkanı olmakla birlikte, tahsilat çok zor olmaktadır” uyarısına yer veriliyor.