Akciğerler, vücudumuzun oksijen alıp verdiği ve solunumun gerçekleştiği en önemli organlardandır. Ancak bazen akciğer dokusunda çeşitli lezyonlar oluşabilir. Lezyon, genellikle bir doku veya organın yapısında meydana gelen anormal değişikliklere verilen isimdir. Akciğerlerdeki lezyonlar, genellikle radyolojik görüntüleme yöntemleri ile tespit edilir ve çoğu zaman belirtisiz ya da fark edilmeden kalabilir. Ancak bazı lezyonlar ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Bu yazıda, akciğerde görülen lezyon türlerini, nedenlerini, belirtilerini ve tedavi seçeneklerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

1. Bening Lezyonlar

Bening (iyi huylu) lezyonlar, genellikle kanserleşmeyen ve ciddi sağlık sorunlarına yol açmayan lezyonlardır. Akciğerde en sık görülen bening lezyon türleri şunlardır:

a. Hematomlar

Akciğerlerdeki kan damarlarının zedelenmesi sonucu oluşan hematomlar, genellikle travma sonrası görülür. Bir süre sonra kendiliğinden iyileşebilirler. Çoğu zaman belirti vermez, ancak büyük olanlar göğüs ağrısı veya nefes darlığına neden olabilir.

b. Kist (Hava Kisti)

Hava kistleri, akciğerlerin içinde, havanın birikmesiyle oluşan dolu boşluklardır. Bu kistler genellikle doğuştan gelir ve çoğu zaman belirti göstermez. Ancak, büyümeleri durumunda nefes alma güçlüğüne yol açabilirler.

c. Granülomlar

Granülomlar, akciğerin içinde mikrobik veya enflamatuar bir reaksiyon sonucunda oluşan iyi huylu doku kümeleridir. Tüberküloz veya sarkoidoz gibi hastalıklar nedeniyle gelişebilir. Çoğu granülom belirti vermez, ancak bazı hastalarda öksürük, balgam çıkarma veya nefes darlığı görülebilir.

2. Malign Lezyonlar (Kanserli Lezyonlar)

Malign (kötü huylu) lezyonlar, kanserli hücrelerin bulunduğu, genellikle tedavi edilmezse yayılma eğiliminde olan lezyonlardır. Akciğer kanseri, malign lezyonların en sık görülenidir. Akciğerlerdeki malign lezyonlar genellikle şunlar olabilir:

a. Primer Akciğer Kanseri

Primer akciğer kanseri, akciğerlerin kendi hücrelerinden kaynaklanan kanserdir. En yaygın iki türü:

• Non-Small Cell Lung Cancer (NSCLC): Akciğer kanserinin %85’ini oluşturur ve genellikle daha yavaş büyür.
• Small Cell Lung Cancer (SCLC): Daha agresif olan bu kanser türü, hızla büyür ve erken evrede yayılabilir.

b. Metastatik Kanser

Akciğerler, vücudun diğer organlarından gelen kanser hücrelerinin hedefi olabilir. Bu kanser türüne “metastatik kanser” denir ve genellikle meme, kolon, böbrek ve prostat kanserlerinin akciğerlere yayılması sonucu görülür.

Örnek: 60 yaşında bir erkek hastada, sigara içiciliği öyküsü bulunan ve son zamanlarda öksürükle birlikte göğüs ağrısı şikayeti olan bir hasta, yapılan tomografi sonucunda akciğerde kitle görüntüsüyle başvurmuş olabilir. Bu hastada akciğer kanseri olasılığı yüksek olabilir.

c. Karsinoid Tümörler

Akciğerde nadiren görülen bu tümörler, genellikle iyi huyludur, ancak bazı durumlarda malignleşebilirler. Çoğu zaman belirti vermez, ancak büyük kitleler göğüs ağrısı veya öksürüğe yol açabilir.

3. Enfeksiyöz Lezyonlar

Akciğerdeki bazı lezyonlar enfeksiyon sonucu oluşur. Bu lezyonlar genellikle bakteriyel, viral veya fungal enfeksiyonlardan kaynaklanır.

a. Tüberküloz Granülomları

Tüberküloz (verem) hastalığı, akciğerlerde granülom adı verilen iltihaplı doku kümeleri oluşturabilir. Bu tür enfeksiyonlar, bazen akciğerde kalıcı lezyonlara yol açar ve tedavi edilmedikçe daha ciddi sorunlara yol açabilir.

b. Pnomoni (Zatürre)

Pnomoni, akciğerlerde enfeksiyon nedeniyle gelişen iltihaplanmalardır. Zatürre, enfekte olan alanlarda kistik lezyonlar veya diğer yapısal değişikliklere yol açabilir.

c. Fungal Enfeksiyonlar

Nadir de olsa, akciğerlerde fungal enfeksiyonlar da lezyonlara neden olabilir. Histoplazmoz ve kokidioidomikoz gibi hastalıklar, akciğerde kistik lezyonlar veya granulomlar bırakabilir.

4. İlaç ve Kimyasal Etkilerle İlgili Lezyonlar

Bazı ilaçlar ve kimyasal maddeler, akciğerlerde lezyon oluşumuna yol açabilir. Özellikle uzun süreli ilaç kullanımı, akciğer dokusunda fibrozis (bağ dokusu artışı) ve lezyonlara neden olabilir.

a. İlaç Kaynaklı Akciğer Lezyonları

Bazı kemoterapi ilaçları veya antibiyotikler, akciğerlerde toksik etkiler oluşturabilir ve lezyonların oluşmasına yol açabilir.

b. Asbest Maruziyeti

Asbest gibi maddelere maruz kalan kişilerde, akciğerlerde lezyonlar, fibrozis ve kanser riski artabilir. Bu durum, “asbestoz” olarak bilinen bir hastalığa yol açar.

5. Vasküler Lezyonlar

Akciğerlerin damar yapısını etkileyen lezyonlar, nadir de olsa ciddi sorunlara yol açabilir. Akciğer embolisi gibi durumlar, akciğer damarlarında tıkanmaya ve buna bağlı olarak lezyon oluşumuna neden olabilir.

Akciğer Lezyonlarının Tanı ve Tedavisi

Akciğerlerdeki lezyonların tanısı genellikle şu yöntemlerle yapılır:

• Röntgen ve Akciğer Tomografisi (CT): Akciğerlerdeki lezyonlar, çoğu zaman röntgen veya bilgisayarlı tomografi (CT) taramaları ile tespit edilir.
• Biyopsi: Lezyon şüpheli bir tümörse, biyopsi yapılabilir ve kanser olup olmadığı belirlenebilir.
• Bronkoskopi: Akciğerin iç yüzeyini incelemek için bronkoskopi kullanılabilir.

Tedavi ise lezyonun türüne, büyüklüğüne ve yayılma durumuna bağlı olarak değişir. Bening lezyonlar genellikle izlemle takip edilirken, malign lezyonlar cerrahi, kemoterapi veya radyoterapi ile tedavi edilebilir.

Akciğerdeki lezyonlar, bazen ciddi hastalıkların habercisi olabilirken, çoğu zaman benign ve tedavi edilebilir durumlar olabilir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile akciğer lezyonlarının çoğu başarılı bir şekilde yönetilebilir. Eğer akciğerlerinizle ilgili herhangi bir belirti fark ederseniz, bir uzmana başvurmak, sağlık durumunuzu daha iyi kontrol etmenizi sağlayacaktır.