Bağırsak sarkması, tıbbi olarak “rektosel” veya “rektal prolapsus” olarak bilinen bir durumdur ve özellikle kadınlarda sık görülen bir pelvik taban sorunudur. Bağırsakların anormal bir şekilde rektumdan dışarı sarkmasıyla karakterize edilir. Bu rahatsızlık, rektumun alt kısmının zayıf kas yapıları nedeniyle dışarıya doğru kayması veya vajina gibi diğer organlara doğru itilmesiyle oluşur. Pelvik taban kaslarının zayıflığına bağlı olarak ortaya çıkan bağırsak sarkması, genellikle doğum yapmış kadınlarda, ileri yaşta olanlarda veya kronik kabızlık yaşayan bireylerde daha sık görülür.

Bağırsak sarkması, hastalarda yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir ve çeşitli sindirim ve boşaltım sorunlarına yol açabilir. Özellikle günlük hareketlerde zorlanma, bağırsak fonksiyonlarında düzensizlik ve hatta ağrı gibi belirtilerle kendini gösterir.

Bağırsak Sarkması Belirtileri Nelerdir?

Bağırsak sarkması, çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir ve bu belirtiler genellikle pelvik taban kaslarının ne kadar zayıfladığına ve sarkmanın şiddetine bağlı olarak değişir. İşte bağırsak sarkmasının en yaygın belirtileri:

1. Kabızlık ve Dışkılama Güçlüğü

Bağırsak sarkmasının en yaygın belirtisi dışkılama güçlüğüdür. Sarkma nedeniyle rektum normal pozisyonundan kayar ve bağırsakların boşaltılması zorlaşır. Bu durumda, kişi dışkılamada zorlanabilir ve tam boşaltım hissini yaşayamayabilir. Kronik kabızlık, bağırsak sarkmasının hem nedeni hem de sonucu olabilir.

Örnek: Hasta dışkılamakta zorlanır ve bağırsakların tam boşalmadığını hisseder. Kabızlık sorunu sürekli hale gelir ve her tuvalet ihtiyacında rahatsızlık yaşar.

2. Makatta Ağrı ve Basınç Hissi

Bağırsak sarkması olan bireyler genellikle makatta ağrı ve rahatsızlık hisseder. Pelvik taban kaslarının zayıflamasına bağlı olarak, rektum bölgesinde sürekli bir baskı hissi oluşur. Bu durum, özellikle uzun süre oturulduğunda veya tuvalette zorlanıldığında daha belirgin hale gelir.

Örnek: Uzun süre otururken makat bölgesinde sürekli bir baskı ve ağrı hissi yaşar. Bu durum hastanın günlük işlerine odaklanmasını zorlaştırır.

3. Vajinal Basınç ve Şişlik Hissi

Özellikle kadınlarda rektosel, yani rektumun vajinaya doğru itilmesi durumunda, vajinada basınç ve şişlik hissi yaşanabilir. Bu his, ayakta durmak veya hareket etmekle daha fazla artabilir. Özellikle pelvik taban kaslarının zayıf olduğu bireylerde bu belirti sıkça gözlenir.

Örnek: Kadın hastalar vajinada bir dolgunluk hisseder ve hareket ettikçe bu his artar. Özellikle ağır kaldırdıklarında bu şişlik hissi belirginleşir.

4. Dışkının Kaçması veya Gaz Kaçırma

Bağırsak sarkması, bazı durumlarda dışkı veya gaz kaçırma gibi kontrol problemlerine yol açabilir. Pelvik taban kaslarının zayıflaması nedeniyle rektumun kapanma işlevi azalır ve bu da kişinin istemsiz olarak gaz veya dışkı kaçırmasına neden olabilir.

Örnek: Hasta sosyal ortamlarda gazı veya dışkıyı kontrol etmekte zorlanır, bu da utanma ve sosyal çekilme gibi durumlara yol açabilir.

5. Sık Sık İdrara Çıkma İhtiyacı

Pelvik taban kaslarının zayıflığı yalnızca bağırsakları değil, aynı zamanda mesaneyi de etkileyebilir. Bu durumda hasta sık sık idrara çıkma ihtiyacı hisseder. Pelvik taban kaslarının zayıflaması sonucu, mesane normalden daha düşük bir kapasiteyle çalışır.

Örnek: Hasta, gece boyunca birkaç kez idrara çıkmak zorunda kalır. Bu durum hem uykusuzluğa yol açar hem de günlük yaşantısını olumsuz etkiler.

Bağırsak Sarkmasının Nedenleri

Bağırsak sarkmasının başlıca nedenleri arasında doğum travmaları, ileri yaş, kronik kabızlık, sürekli ağır kaldırma gibi pelvik tabanı zorlayan durumlar ve menopoz yer alır. Özellikle doğum sırasında pelvik taban kasları büyük bir baskıya maruz kalır ve doğum sonrasında yeterince güçlenemezse, sarkma ihtimali artar.

Pelvik taban kaslarını zayıflatabilecek diğer faktörler ise yaşla birlikte kasların doğal olarak esnekliğini kaybetmesi, menopoz dönemiyle birlikte östrojen hormonu seviyelerinin düşmesi ve kronik kabızlık gibi durumlardır.

Bağırsak Sarkması Nasıl Tedavi Edilir?

Bağırsak sarkması tedavisinde ilk aşama, belirtilerin şiddetine ve sarkmanın derecesine göre belirlenir. Hafif sarkmalarda genellikle yaşam tarzı değişiklikleri ve pelvik taban kaslarını güçlendiren egzersizler önerilirken, daha ileri vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir. İşte tedavi yöntemlerinden bazıları:

• Pelvik Taban Egzersizleri: Kegel egzersizleri gibi pelvik taban kaslarını güçlendiren egzersizler, bağırsak sarkmasının erken aşamalarında oldukça etkili olabilir. Bu egzersizler, pelvik kasları sıkılaştırarak bağırsakların ve mesanenin yerinde durmasına yardımcı olur.
• Beslenme Düzenlemesi ve Kabızlık Önleme: Kabızlığı önlemek için lif açısından zengin besinler tüketmek, su tüketimini artırmak ve düzenli egzersiz yapmak bağırsak sarkmasını hafifletebilir.
• Cerrahi Müdahale: İleri seviyedeki bağırsak sarkmalarında cerrahi yöntemlerle bağırsakların ve pelvik organların doğru pozisyona getirilmesi gerekebilir. Cerrahi işlem, sarkmanın tekrar etmesini önlemek amacıyla pelvik taban kaslarını güçlendirmeyi hedefler.

Bağırsak sarkması, özellikle kadınlarda görülen bir pelvik taban sorunudur ve günlük yaşam kalitesini ciddi anlamda etkileyebilir. Kabızlık, pelvik ağrı, dışkılama güçlüğü gibi belirtilerle kendini gösterir ve çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar. Bağırsak sarkmasının tedavisi genellikle pelvik taban kaslarını güçlendirme, yaşam tarzı değişiklikleri ve gerektiğinde cerrahi müdahalelerle sağlanabilir.

Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleriyle bağırsak sarkmasının etkileri kontrol altına alınabilir ve hastanın yaşam kalitesi iyileştirilebilir. Bu yüzden, pelvik taban sağlığını korumak ve pelvik kasları güçlendirmek bu tür rahatsızlıkları önlemede oldukça önemlidir.