Cerrahi müdahaleler arasında adı sıkça duyulan ama çoğu zaman tam olarak ne olduğu anlaşılmayan bir işlem var: Cerrahi rezeksiyon.
Peki, bu tıbbi terim tam olarak ne anlama gelir? Hangi hastalıkların tedavisinde kullanılır? Ne tür riskler veya avantajlar barındırır?
Bu yazıda, cerrahi rezeksiyonun ne olduğunu, hangi durumlarda uygulandığını ve nasıl bir tedavi süreci gerektirdiğini sade ve anlaşılır bir dille ele alacağız.
Cerrahi Rezeksiyon Nedir?
Rezeksiyon, tıp dilinde “kesip çıkarma” anlamına gelir.
Cerrahi rezeksiyon, bir organın hastalıklı kısmının ya da vücuttaki anormal bir dokunun cerrahi yollarla alınması işlemidir.
Bu işlem genellikle:
Tümörler
Enfekte olmuş dokular
İltihaplı veya hasar görmüş organ parçaları gibi yapılar söz konusu olduğunda uygulanır.
Kısacası: Zararlı olan kısmı çıkar, sağlıklı olanı koru.
Cerrahi Rezeksiyon Neden Yapılır?
Cerrahi rezeksiyon, genellikle aşağıdaki durumlarda tercih edilir:
1. Tümörlü Doku Çıkarılması
İyi huylu (benign) ya da kötü huylu (malign) tümörlerde, kanserli hücrelerin yayılmasını önlemek için uygulanır.
Örnek: Meme kanserinde memenin bir kısmının veya tamamının alınması (lumpektomi veya mastektomi)
2. Enfekte / Çürümüş Doku
Enfeksiyon veya kangren nedeniyle ölmüş doku varsa, sağlıklı dokuya zarar vermemesi için alınır.
Örnek: Diyabet hastalarında ayak parmağındaki kangrenin alınması
3. Organ Koruma Amaçlı
Organın tamamını kaybetmeden sadece sorunlu kısmı almak, fonksiyonu korumak için tercih edilir.
Örnek: Bağırsak tıkanıklığında sadece tıkanan segmentin çıkarılması
4. Travmalar / Yaralanmalar
Ciddi travma sonrası onarılamayan parçaların çıkarılması gerekir.
Örnek: Karaciğerin hasar görmüş lobunun alınması
Cerrahi Rezeksiyon Hangi Organlarda Uygulanabilir?
Rezeksiyon işlemi, vücudun birçok farklı bölgesine uygulanabilir. Bunlardan bazıları:
Meme: Kanser tedavisinde lumpektomi veya mastektomi
Akciğer: Akciğer tümörü veya enfeksiyon için lobektomi
Bağırsaklar: Crohn hastalığı, kanser veya tıkanıklık nedeniyle segmental rezeksiyon
Karaciğer: Tümör veya siroz nedeniyle parsiyel rezeksiyon
Böbrek: Kitle veya tümör varsa parsiyel nefrektomi
Tiroid: Nodül veya kanser varsa tiroidektomi
Mide: Mide kanserinde subtotal ya da total gastrektomi
Cerrahi Rezeksiyon Tedavi Süreci Nasıl İşler?
📝 1. Tanı ve Planlama
Öncelikle hastalık tanısı koyulur (kanser, enfeksiyon, travma vs.). Ardından hangi kısmın alınacağı detaylı şekilde planlanır.
BT, MR, PET taramaları ve biyopsi ile desteklenir.
2. Ameliyat Hazırlığı
Hasta genel sağlık taramasından geçirilir.
Kan değerleri, kalp ritmi, solunum durumu değerlendirilir.
3. Ameliyat Süreci
Ameliyatın büyüklüğüne göre lokal ya da genel anestezi uygulanır.
Cerrah, hedeflenen bölgeyi dikkatle çıkarır ve kalan dokuları yeniden şekillendirir.
Bazı durumlarda dren veya geçici torbalar (özellikle bağırsak rezeksiyonlarında) kullanılabilir.
4. İyileşme ve Takip
Ameliyat sonrası:
3–10 gün hastanede kalış
Ağrı kontrolü
Gerekirse fizik tedavi
Düzenli kontroller (özellikle onkolojik vakalarda)
Cerrahi Rezeksiyon Sonrası Hayat
İyileşme süreci kişinin genel sağlığına, alınan doku miktarına ve yapılan bölgeye göre değişir.
Örnek 1:
İnce bağırsak rezeksiyonu geçiren bir hasta, birkaç gün sıvı diyetle başlar ve yavaş yavaş normal beslenmeye geçer. Uzun vadede besin emiliminde hafif azalma olabilir.
Örnek 2:
Akciğer rezeksiyonu geçiren bir kişi, solunum egzersizleriyle nefes kapasitesini artırabilir ve 2-3 hafta içinde günlük yaşama dönebilir.
Olası Riskler ve Komplikasyonlar
Her cerrahi müdahalede olduğu gibi, rezeksiyon ameliyatlarında da bazı riskler olabilir:
Enfeksiyon
Kanama
Komşu dokuların zarar görmesi
Anestezi komplikasyonları
Organ fonksiyon kaybı
Ameliyat sonrası yapışıklıklar
Bu riskler, uzman bir cerrah ve iyi planlanmış bir operasyon ile minimuma indirilebilir.
Cerrahi Rezeksiyon Kimler İçin Uygun Değildir?
İleri evre kalp yetmezliği olanlar
Yaygın metastaz (kanserin çoklu yayılımı) olan hastalar
Genel anesteziye dayanamayacak kadar zayıf bireyler
Alternatif tedavi yöntemlerinin yeterli olduğu hafif vakalar
Bu durumda hastaya radyoterapi, kemoterapi, biyolojik tedavi gibi cerrahi olmayan yöntemler önerilebilir.
Gerektiğinde Atılan Hayati Bir Adım
Cerrahi rezeksiyon; bazen bir tümörden, bazen bir iltihaptan, bazen de bir travmadan kurtulmanın en net ve etkili yoludur. Organın tamamını değil, sadece hasarlı kısmını alarak hem hayatı uzatır hem de yaşam kalitesini artırır.
Unutmayın:
“Vücuttan bir parçayı almak zor olabilir ama sağlığı geri kazandırmak paha biçilemez.”
