GFR, böbreklerin kanı ne kadar iyi filtrelediğini ölçen bir değerdir. Böbreklerin işlevselliğini değerlendirmek için kullanılan bir laboratuvar testidir. Bu test, böbreklerin atıkları ve fazla sıvıyı ne kadar etkin bir şekilde temizlediğini gösterir. GFR’nin belirlenmesinde, genellikle kan serumundaki kreatinin düzeyi ölçülür.

GFR Hesaplama Yöntemleri

GFR, farklı yöntemlerle hesaplanabilir. En yaygın yöntemler şunlardır:

1. MDRD Formülü: Yaş, cinsiyet ve serum kreatinin düzeyine göre hesaplanır.
2. CKD-EPI Formülü: Daha yeni ve genellikle daha doğru sonuçlar veren bir yöntemdir.

Bu hesaplamalar genellikle mililitre cinsinden dakikada (mL/dk) ifade edilir.

GFR Düşüklüğü Nedir?

GFR’nin normal aralığı genellikle 90-120 mL/dk arasında kabul edilir. Ancak GFR değeri 60 mL/dk’nın altına düştüğünde, böbrek işlevselliğinde azalma olduğunu gösterir. GFR’nin düşük olması, çeşitli sağlık sorunlarını işaret edebilir:

• Böbrek Hastalıkları: Kronik böbrek hastalığı (KBH) veya böbrek yetmezliği gibi durumlar.
• Dehidratasyon: Yeterli sıvı alımının olmaması.
• Kalp Hastalıkları: Kalbin kanı pompalama yeteneğinin azalması.

Örnek Durum: GFR Düşüklüğü

Bir hasta, rutin bir sağlık kontrolü sırasında GFR değerinin 55 mL/dk olarak belirlendiğini öğreniyor. Doktor, hastanın geçmiş tıbbi öyküsüne dayanarak kronik böbrek hastalığı riski taşıdığını belirtiyor ve gerekli testlerin yapılmasını öneriyor.

GFR Yüksekliği Nedir?

GFR’nin normalin üzerinde, yani 120 mL/dk’nın üzerinde olması, genellikle sorun teşkil etmez. Ancak bu durum bazı özel durumlarda gözlemlenebilir:

• Aşırı Su Tüketimi: Vücutta aşırı sıvı olması, böbreklerin daha fazla çalışmasına neden olabilir.
• Hiperfiltrasyon: Diyabet gibi durumlar, böbreklerde aşırı filtrasyona yol açabilir.

Örnek Durum: GFR Yüksekliği

Bir hasta, rutin testler sonucu GFR değerinin 150 mL/dk olduğunu öğreniyor. Doktor, bu durumu değerlendirerek hastanın sıvı alımını gözden geçirmesini ve diyabet riski konusunda bilgilendirme yapmasını öneriyor.

GFR Testinin Önemi

GFR testi, böbrek sağlığını izlemek ve potansiyel hastalıkları erken teşhis etmek için kritik bir araçtır. Doktorlar, GFR değerini göz önünde bulundurarak tedavi planlarını oluşturur ve hastaların sağlığını takip eder.

GFR, böbrek sağlığının en önemli göstergelerinden biridir. Düşük veya yüksek GFR değerleri, vücudun böbrek fonksiyonları hakkında önemli bilgiler verir. Rutin sağlık kontrolleri ve GFR testi ile böbrek sağlığınızı koruyabilir, gerektiğinde erken müdahalelerle ciddi hastalıkların önüne geçebilirsiniz.